Trãi qua khoảng thời gian Đại Dịch Covid. Có không ít những tổ chức, tập đoàn, công ty, doanh nghiệp đã gặp nhiều khủng hoảng, khó khăn về mặt kinh tế, nhân sự. Cũng có nhiều công ty, tổ chức, cá nhân phải phá sản, phải thất nghiệp, phải chịu nhiều tổn thất nặng nề về con người và tài sản. Một số khác cũng bị ảnh hưởng.
Thời gian qua, tình hình tại các cơ quan nhà nước cũng đang gặp tình trạng có rất nhiều công chức, viên chức xin nghĩ việc.
Tại một số công ty, tổ chức cũng đang khát nguồn nhân sự làm việc có trách nhiệm, có trình độ chuyên môn, chất lượng cao. Vậy nên sau đại dịch có khá nhiều công ty, tổ chức đã đăng nhiều thông tin tuyển dụng, với mức lương khá hấp dẫn. Nhưng qua đó, cũng tồn tại nhiều vấn nạn và hệ luỵ, dưới đây là một câu chuyện tuyển dụng có thật mới xảy ra gần đây, cụ thể:
Công Ty L (NK L), có địa chỉ tại Quận 1, TP.HCM, đăng tin tuyển dụng vị trí Nhân viên Edit Phim & Hình Ảnh với yêu cầu bằng cấp là Trung Cấp, với mức lương 10-15 triệu/tháng. Khi ứng viên gửi CV đến công ty, thì được công ty mời đến dự buổi phỏng vấn.
 |
| Hiểm ác quá thì búa bữa vào đầu khỏi ngoi lên nha |
Sau khi hỏi hàng loạt câu hỏi, sau đó nv Hiền có những lời lẽ như sau: anh thấy em là người không có bản lĩnh. Những thiết kế mà em tâm đắc khi đưa anh xem, anh cảm thấy rất thất vọng. Và sau đó chỉ tay sang một bạn nữ, là nhân viên Marketing trong phòng và nói rằng: những thiết kế đó bạn này cũng có thể làm được bằng Canvas.
Khi ứng viên này vẫn giữ thái độ lịch sự và hỏi lại: “không thể, Canvas là phần mềm gì vậy ah”. Thì nv Hiền này đã làm lơ, không trả lời.
Trong khi trong nội dung tuyển dụng đang yêu cầu công việc là phải thành thạo phần mềm chuyên về thiết kế: Adobe Photoshop. Không có đề cập gì đến Canvas.Nói qua về phần mềm chuyên về thiết kế: Adobe Photoshop là một phần mềm mạnh nhất hiện nay có thể đáp ứng mọi yêu cầu về thiết kế, có thể vẽ, sáng tạo, làm banner, logo... vậy nên các công cụ chức năng của Photoshop cũng tương đối khó để tiếp cận hơn so với những phần mềm hay tiện ích khác. Nếu muốn sử dụng cũng phải mất rất nhiều thời gian để tìm hiểu. Bản thân tôi là người học nhanh, hiểu nhanh cũng phải qua hơn 15 năm để làm quen và thành thạo các tính năng của Photoshop từ thiết kế đến vẽ.
Sau này, tôi mới biết tới phần mềm Canva, là phần mềm có một số chức năng chỉnh sửa giao diện với những hình mẫu có sẵn (khác với sản phẩm tự thiết kế). Với phần mềm này tôi chỉ cần chưa đầy 3 tiếng để làm quen và có thể sử dụng tốt để làm ra một giao diện theo hình mẫu có sẵn.
Như vậy, những tính năng của 2 phần mềm này hoàn toàn khác biệt nhau. Và trên cơ bản 2 phần mềm này cũng hướng đến những đối tượng sử dụng khác nhau. Vậy thì, một người nếu có chút hiểu biết hoặc có kiến thức cơ bản tốt về thiết kế sẽ không đem việc này ra để đánh giá, so sánh.
Hơn nữa với vị trí Nhân viên Edit Phim & Hình Ảnh thì tại sao lại cần đến bản lĩnh? Trong khi NV tên Hiền đó là nam giới, đang phỏng vấn bạn ứng viên là nữ giới. Như vậy thì công ty và cả NV Hiền này đang mong muốn điều gì khi muốn biết nhân viên nữ đang phỏng vấn là người có bản lĩnh hay không?
Tôi kể thêm chi tiết này, bạn ứng viên này có bằng Đại Học, 2 năm cuối còn đạt thành tích xuất sắc và nhận được học bổng của trường. Có hơn 10 năm kinh nghiệm thiết kế, thành thạo photoshop, biết dựng phim bằng Adobe Premier. Có gửi sản phẩm đã tự làm đến công ty này xem qua. Sau đó thì được mời đến phỏng vấn.
Và khi NV Hiền này phỏng vấn đã nói rằng rất thất vọng với những thiết kế này. Nhưng sau đó lại hỏi ứng viên mức lương mong muốn là bao nhiêu. Khi ứng viên trả lời rằng, trước đây mức lương tối thiểu để nhận việc tại công ty là 12 triệu trở lên.
Và rồi, khi nghe xong NV Hiền này đã “trả giá” xuống còn 8 triệu.
Tất nhiên bạn ứng viên này không đồng ý. Sau đó thì ra về.
Sau khi ra về, cũng buổi chiều ngày hôm đó, công ty này đã gửi email đề nghị với mức lương khởi điểm là 9,5 triệu. Với mức lương thư việc 80% lương cơ bản, thời gian thử việc là 1 tháng.
Sau đó, tôi có nói chuyện với bạn nhân viên nữ trong công ty này thì công ty đã đồng ý với mức 85% lương cơ bản. (Theo đúng quy định của Luật lao động, mức lương thử việc tối thiểu phải từ 85% lương cơ bản trở lên). Trong khi có những công ty nước ngoài khi tiếp cận công việc 1-2 tháng họ sẵn sàng trả 100% mức lương cơ bản.
Vài ngày sau, bạn ứng viên này đến tiếp cận công việc tại công ty L. Từ ngày 01/10/2022-03/10/2022 thì NV Hiền này giao rất nhiều việc một cách tuỳ hứng, tuỳ thích trong khi không cung cấp máy và thiết bị để có thể làm việc: ngày đầu tiên giao thiết kế 4 banner trang chủ, 9 banner dịch vụ, 9 hình đăng Fanpage. Trong khi kế hoạch nội dung trong ngày 01/10 ở vị trí đó chỉ cần edit 01 banner, và edit 01 video ngắn sẵn có. Điều đáng nói là từ ngày 01/10-03/10 công ty này và cả NV Hiền đã hứa là sẽ cung cấp máy tính và thiết bị để phục vụ tốt cho công việc. Nhưng khi bạn ứng viên tiếp cận công việc trong suốt thời gian này công ty đã không cung cấp máy tính theo như lời cam kết để có thể hoàn thành tốt công việc.
Đến ngày 03/10 buổi sáng khi không có máy tính làm việc, bạn ứng viên này phải dùng tạm 1 máy tính tại công ty, vì bị dí deadline, phải tự học nhanh phần mềm Canva để thiết kế. Đến 15 giờ chiều ngày 03/10/2022 thì phòng cho hay cần quay video khách hàng, mà khoảng 14 giờ chiều phòng mới cho biết lịch quay. Chưa hết, đã vậy còn dí bắt thiết kế đến 14g30 rồi mới được chuẩn bị máy quay, setup thiết bị quay, đến lúc setup mới biết máy quay bị hết pin.
Điều đáng nói ở đây, nv Hiền rõ ràng biết sử dụng thiết bị chân quay nhưng lúc đầu không chịu hướng dẫn, đến sát giờ setup máy quay thì mới chịu lạy hướng dẫn.
Trong lúc setup không biết vô tình hay cố ý NV Hiền đã dùng chân máy quay bóp mạnh vào ngón tay của bạn ứng viên, làm cái điện thoại bị rơi xuống (công ty có camera khi xem lại sẽ rõ). Có lẽ với lý do, bạn ứng viên này đã tỏ thái độ không hài lòng và có ý kiến tại sao đến sát giờ quay mới cho biết, không thể chuẩn bị kịp, máy quay lại hết pin.
Khi cái điện thoại của bạn NV nữ trong phòng bị rơi xuống, sau đó NV Hiền còn nói một câu rằng: “nó bị mất zin từ lâu rồi”!
Cũng trong buổi chiều ngày hôm đó, công ty báo lại rằng phải đến 2-3 ngày nữa mới có máy tính mới. Và tôi cũng được nghe thông tin NV tên Hiền này giữ chức vụ trương phòng trong công ty này, và những nhân viên đã làm việc trong công ty trước đó đều từng bị NV Hiền này “chém”.
Sở dĩ tôi kể lại tất cả những tình tiết trên một cách chi tiết như vậy, là rất mong quý Thầy Cô, những vị có tấm lòng, các chuyên gia tâm lý hàng đầu giải đáp dùm tôi:
Nv tên Hiền này hành xử như vậy liệu có tư cách không? Có đạo đức không? Có thật sự muốn hướng dẫn, muốn tốt cho ứng viên này không?
Tôi nghĩ trong lòng mỗi người chắc cũng đều đã có câu trả lời!
Khi tôi nhận xét NV Hiền này là một kẻ không có tư cách đạo đức, thích nhận xét thích đánh giá người ta để phô trương và thể hiện bản lĩnh. Mà những đứa thích thể hiện, thiếu hiểu biết tất nhiên cũng chẳng có bản lĩnh gì, lại càng không có tư cách và không có quyền để nhận xét về tôi hoặc bất kì người nào, hoặc người ứng viên nào!
Sau đó bạn ứng viên này đã quyết định dừng việc tiếp cận tại công ty này, và ra về!
Sau đó NV Hiền này còn nhắn tin khá dài gửi bạn ứng viên này trong đó có nội dung: “Qua đó tôi thấy bạn thật sự là 1 người yếu đuối! Cảm ơn bạn đã đến thời gian thử việc và cũng cho tôi 1 kinh nghiệm tuyển dụng thú vị!”
Sau đó, bạn ứng viên này đã phải gửi tin nhắn đến công ty L muốn công ty này phải trả đủ số tiền tương xứng với khoảng thời gian khi đã đến tiếp cận công việc tại đây. Cũng muốn nói thêm rằng, bạn ứng viên này từng được mời dự phỏng vấn tại một số công ty, cũng có tiếp cận công việc tại một vài công ty, nhưng đây là lần đầu bạn ứng viên này gặp phải một công ty (Nha Khoa L) có NV phỏng vấn với cách làm việc vô trách nhiệm, cách giao việc quái lạ, gây ức chế và phản cảm đến vậy.
Qua đây, tôi cũng muốn nhấn mạnh với quý vị rằng: Thiệt hại về vật chất thì chúng ta còn có thể kiếm lại được, mua lại được, trả lại được. Nhưng nếu có thiệt hại về mặt tinh thần, về những thứ quý giá như trinh tiết và phẩm hạnh của người phụ nữ thì thứ gì có thể mua được, mất bao nhiêu tiền mới có thể mua lại được đây? Trên đời này, có những thứ mà đồng tiền không thể nào mua được!
Bạn ứng viên đó đã hơn 30 tuổi, sau thời gian đi tiếp cận công việc và dự phỏng vấn tại 1 vài công ty, cũng đã có những trãi nghiệm sống, còn bị sốc và ảnh hưởng về mặt tâm lý khi đến làm việc tại Nha Khoa L này. Tôi muốn hỏi các quý vị ở đây, nếu các vị có con, cháu, hoặc em, người thân trong quá trình đi làm việc, tiếp nhận công việc gặp loại không có tư cách đạo đức chỉ đao hướng dẫn thì sẽ như nào? Quý vị có hình dung nổi liệu điều gì sẽ xảy ra không?
Các vị có chấp nhận việc đó không?
Có để con em của các vị tiếp tục làm việc đó nữa không?
Nếu ứng viên đó là một sinh viên mới ra trường, đang có nhiều hoài bảo, có nhiều mong muốn đóng góp cho Xã Hội, đang nhìn cuộc sống này với màu hồng thì sẽ như nào?
Có phải đây chính là một trong những lý do dẫn đến nạn chảy máu chất xám không?
Rất mong các vị sẽ trả lời dùm!
Pháp luật cho phép và bảo vệ:
Trong quá trình tuyển dụng các công ty, các bạn ứng viên cần phải ghi âm hoặc ghi hình lại nhân viên phỏng vấn, ghi âm hoặc ghi hình toàn bộ nội dung cuộc phỏng vấn nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng và mang tính nhân quyền. Những câu hỏi đặt ra trong quá trình tuyển dụng cũng phải phù hợp với quy tắc ứng xử, không phải muốn nói gì thì nói, muốn hỏi gì thì hỏi. Và cần phải có biện pháp chế tài, xử phạt nặng để răn đe, làm gương, để bảo vệ người ứng viên.
Các công ty trong quá trình phỏng vấn có thể đề xuất mức lương phù hợp để mời người lao động về làm việc. Ngược lại trong quá trình phỏng vấn, người ứng viên hoặc người lao động cũng có quyền lựa chọn công ty, cơ quan, tổ chức tốt thích hợp, môi trường làm việc thân thiện, đoàn kết để cống hiến, để làm việc. Người ứng tuyển khi được mời đến phỏng vấn, khi tuân thủ các quy tắc ứng xử thì phải được trân trọng.
Khi công ty mời ứng viên đến làm việc phải có trách nhiệm hướng dẫn và tạo điều kiện, đáp ứng đầy đủ máy móc, trang thiết bị để ứng viên hoàn thành tốt công việc được giao. Trong quá trình làm việc nếu bị ai cản trở, gây rối, gây khó khăn, gây áp lực để ứng viên không thể hoàn thành công việc và phải dừng việc thì chính những kẻ đã gây cản trở, gây khó khăn phải đền bù toàn bộ thiệt hại (về mặt vật chất lẫn tinh thần), phải chi trả toàn bộ tiền cho người ứng viên.
Rất mong các cấp lãnh đạo, các ban ngành chức năng, báo chí quan tâm, sâu sát vấn nạn này. Sớm thành lập một tổ chức chuyên trách, có trách nhiệm tiếp nhận nhanh các ý kiến phản ánh từ những người ứng viên, các em sinh viên mới ra trường khi đi tiếp cận công việc. Từ đó giải quyết thoả đáng, hợp tình, hợp lý bảo vệ quyền lợi chính đáng của người ứng viên, của người lao động. Từ đó kiên quyết loại bỏ triệt để những loại, những kẻ không có tư cách ra khỏi công ty, ra khỏi tổ chức.
Rất mong các bạn ứng viên, các em sinh viên sẽ mạnh dạng lên tiếng bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của bản thân. Trước mắt cũng có thể thành lập các hội, nhóm lớn trên mạng Xã Hội để phản ảnh kịp thời, chính xác những công ty muốn lường công người lao động, sớm đưa ra những thông tin, những bằng chứng chính xác cụ thể đến các cơ quan chức năng để sớm loại bỏ những công ty có cách làm việc muốn bóc lột chất xám, muốn lường công của người lao động.
Đây không còn là vấn nạn của một người. Mà là vấn nạn nhức nhối có thể ảnh hưởng đến sự tồn vong, sự phát triển ổn định về lâu về dài của Tổ Chức, Công Ty, của Xã Hội & Quốc Gia.