Kẻ trộm cắp vặt

Truyện Dân Gian hay:

1. 1. Mạnh Thường Quân mua "Nghĩa"
2. 2. Khổng tử: Không quên được cái cũ
3. 3. Đi trắng, về đen 
4. 4. Lợi mê lòng người: Mất áo thâm 
5. 5. Kẻ trộm cắp vặt 
6. 6. Mặc Tử: Khổ thân làm việc nghĩa
7. 7. Khổng tử dạy: Lẽ sống ở đời 
8. 8. Trạng Quỳnh: Dê đực chửa 
9. 9. Truyện Trạng Quỳnh: Ăn trộm mèo của Vua 
10. 10. Trạng Quỳnh: Món "mầm đá" và món "đại phong"

Có kẻ hiếu lợi một hôm ra chợ gặp cái gì cũng lấy. Hắn ta nói rằng: "Cái nầy tôi ăn được, cái nầy tôi mặc được, cái nầy tôi tiêu được, cái nầy tôi dùng được." Vừa nói vừa gom lấy rồi đem đi. Người ta chạy theo đòi tiền. Hắn ta liền biện bạch:

- "Lửa tham nó bốc lên làm mờ cả hai con mắt. Bao nhiêu hàng hóa trong chợ tôi cứ tưởng của tôi cả, không còn trông thấy ai nữa. Thôi, các người cứ cho tôi, sau nầy tôi giàu có, tôi sẽ đem tiền trả lại".

Người trong chợ thấy gàn dỡ, xúm lại đánh cho một trận, bắt của ai phải trả lại cho người ấy. Cả chợ thấy vậy cười mỉa mai trêu chọc. Hắn ta liền mắng:

- "Thế gian còn nhiều kẻ hiếu lợi hơn ta, thường dùng trăm phương, ngàn kế ngấm ngầm lấy của của người. Ta đây tuy thế, song lấy giữa ban ngày so với những kẻ ấy thì lại chẳng hơn ư? Các ngươi đánh mắng chê cười ta là các người chưa nghĩ kỹ!"

Sưu tập và hệ thống: Thiên Hương

Chú thích:

Hiếu lợi: ham tiền của quên cả phải trái.

Lửa tham: lòng tham bốc lên làm mê người.

Mờ cả hai con mắt: chỉ nhìn vào của muốn lấy, ngoài ra không trông thấy gì nữa.

Trăm phương ngàn kế: mưu nầy, chước khác xoay đủ trăm nghìn cách

Lời bàn:

Những kẻ thấy của tối mắt, tham vàng bỏ nghĩa, thì dù ít, dù nhiều cũng đều đáng khinh cả. Song đem những kẻ tai to, mặt lớn, vì ham mê phú quý mà lường thầy, phản bạn, hại ngầm đồng bào so với những quân trộm vặt, ăn cắp đường, cắp chợ giữa ban ngày để nuôi miệng thì tội còn nặng hơn trăm vạn lần. Thế mà trách đời chỉ biết chê cười những quân trộm cướp vặt chớ không biết trừng trị những kẻ đại gian đại ác.